«Σαντορίνη, το πιο λαμπρό κόσμημα στο Αιγαίο»
Νάτο νάτο το Μοσχάθη τώρα δα πρόβαλε στη Πάνω Μεριά.
Και το φθινόπωρο έφθασε. Το Μοσχάνθη ξανάρθε.
Οι ταξιδιώτες φεύγουν. Τους βλέπω έναν-έναν να κατεβαίνουν τις σκάλες του γιαλού.
Καλό σας ταξίδι φίλοι, καλό σας ταξίδι αγαπημένοι μου, του χρόνου πάλι θα σας περιμένουμε, αλλά αν δεν μπορέσετε μην στενοχωρηθείτε, ανοίξετε αυτό το βιβλίο και, η Σαντορίνη σας θα είναι μπροστά σας.
Θα ζωντανέψουν μπροστά σας η καθημερινή ζωή των κατοίκων της Σαντορίνης, από την γέννησή της, το 1500 π.Χ., τότε που την έλεγαν «Στρογγύλη», μέχρι την αποφράδα εκείνη μέρα του 1956 που καταστράφηκε.
Θα διαβάσετε όλη την ιστορία του ηφαιστείου, όπως μας την διηγείται ο Γάλλος Ιεραπόστολος Ιησουΐτης π. Tarillon. Θα δείτε όλες τις εκρήξεις του ηφαιστείου μέχρι την τελευταία το 1950. Θα μάθετε για το αφανές ηφαίστειο του «Κουλούμπου» και τις καταστροφές που προκάλεσε το 1650.
Θα δείτε τη μεγάλη παραγωγή της ντομάτας με τα επτά εργοστάσια, που δεν προλάβαιναν να την βιομηχανοποιούν και να μας δίνουν τον περίφημο πολτό· την μεγάλη παραγωγή του ξακουστού Σαντορινιού κρασιού με τις 14 κάναβες που είχαν μόνο τα Φηρά.
Θα δείτε τη Σαντορίνη μας να μας χαρίζει τα σπλάχνα της, την ελαφρόπετρα, τη Θηραϊκή γη, για να ζήσουν οι μεροκαματιάρηδες εργάτες, που εκλιπαρούσαν για ένα μεροκάματο στις μπαλάδες. Εργαζόταν καθημερινά 200 με 300 εργάτες και έπαιρναν 50 δραχμές μεροκάματο, το 1939. Θα διαβάσετε τη δημογραφική κατάσταση της Σαντορίνης. Θα μάθετε για την εκπαίδευση από το 1700 και πώς τα καταφέραμε, μέσα στη κατοχή, να μάθουμε λίγα γράμματα, όταν σήμερα η Θηρασιά, με 320 κατοίκους, έχει Γυμνάσιο. Όσοι διαβάσετε αυτό το βιβλίο, και έχετε την ηλικία μου, θα σας θυμίσω τα παλιά. Θα βλέπετε μπροστά σας την πανέμορφη αγορά των Φηρών με τις ταβερνούλες της, τα καφενεδάκια της, τα μπακαλικάκια της, όλα αυτά τα μαγαζιά που δεν υπάρχουν σήμερα και θα τα συγκρίνετε με τα χρυσοχοεία που μας έφερε η πρόοδος και ο τουρισμός. Θα μάθετε πώς τα καταφέραμε και ζήσαμε τα πέντε χρόνια της κατοχής 1940-45. Για τον ήρωα της αντίστασης Αντώνη Μυτιληναίο, που εκτός από τα σαμποτάζ εναντίον των Γερμανών, κατάφερε να αποδράσει δύο φορές μέσα από τα χέρια τους. Όπως θα δείτε δεν άφησα τη θρησκεία μας, αφού ίσως η Σαντορίνη είναι από τα λίγα νησιά όπου ζουν τόσο αρμονικά και αγαπημένα Ορθόδοξοι και Καθολικοί. Θα δείτε τον ξακουστό Δον Ζαχαρία, αυτόν τον τόσο μορφωμένο Καθολικό ιερέα, να γράφει σε κάθε εφημερίδα, σε κάθε περιοδικό στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό ότι «η Σαντορίνη είναι φαντασμαγορική». Τη διακεκριμένη δημοσιογράφο Ελένη Βλάχου να μας λέγει ότι «Η Σαντορίνη είναι αρίστη». Και όλα αυτά, όχι σήμερα, αλλά το 1939 όταν άρχισε να ανατέλλει ο τουρισμός στο νησί μας. Θα διαβάσετε πώς καταστράφηκε η Σαντορίνη μας το 1956 και πώς αναγεννήθηκε από τις στάχτες της. Τα προφητικά λόγια του Κωνσταντίνου Καραμανλή, λίγες μέρες μετά το σεισμό, ότι: «Ο ΣΕΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΜΟΣ» βγήκαν αληθινά γιατί η σημερινή Σαντορίνη μας μπορεί να μην θυμίζει τίποτα από τα παλιά αλλά είναι «Το πιο λαμπρό κόσμημα στο Αιγαίο».
Γιάννης Κοκκαλάκης
